Vlierbessengelei met citroenhoning
- Veganistisch*, lactosevrij, glutenvrij
Bereidingstijd: 90 minuten - Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
- 20-25 rijpe vlierbloesemkegels
- 1 liter troebel appelsap
- 2 elcitroenhoning -
- 500 g geleisuiker 2:1
Bereiding:
Was de vlierbloesems niet, maar schud ze voorzichtig of leg ze ongeveer een ½ uur buiten in de schaduw op een keukendoek om eventuele "bewoners" kwijt te raken. Het bijzonder aromatische stuifmeel gaat verloren tijdens het wassen.Snijd de bloemen van de dikke stengels boven een pan, giet er appelsap over en laat minstens 12 uur trekken, afgedekt. De dikke stengels worden als licht giftig beschouwd als ze rauw zijn, omdat ze glycosiden bevatten, terwijl de bloemen dat niet doen.
Zeef het mengsel de volgende dag door een keukendoek of fijne haarzeef, meng het met inmaaksuiker (volg de aanwijzingen op de verpakking) en citroenhoning en breng het aan de kook, laat het vervolgens ongeveer 5 minuten sudderen onder voortdurend roeren.
Doe een geleiproef om te zien of de gelei stevig genoeg is. Om dit te doen, doop je er een theelepel in en smeer je het uit op een schoteltje zodat het snel afkoelt en je kunt zien hoe stevig het is.
Giet de afgewerkte gelei in schone potten die zijn omgespoeld met heet water en sluit ze meteen af; de deksels moeten ook worden omgespoeld met heet water. Om er zeker van te zijn dat de deksels luchtdicht zijn, kun je de potten een paar minuten ondersteboven houden.
Als het "plopt", zijn ze goed. Als je het nog niet eerder hebt gegeten, is je vlierbessengelei 1-2 jaar houdbaar in de kelder, donkere voorraadkast of kast.
Hieronder vind je een korte plantengids over vlierbessen:
Vlierbes - Sambucus nigra Verspreidingsgebied: in gematigde en subtropische streken over de hele wereld Habitat: bosranden, wilde heggen, braakliggende grond, tuinen, parken, weiden en bossen.
Vestigt zich graag rond bosbranden omdat hij de voorkeur geeft aan kaliumrijke grond met houtas
Verzameltijden:
Midden tot laat in de lente: knipperende knoppen
Vroeg tot midden in de zomer: bloeiwijzen
Laat in de zomer: groene vruchten
Laat in de zomer tot vroeg in de herfst: rijpe, zwarte vruchten
Er zijn maar weinig bomen of struiken met zoveel volkslegendes als de zwarte vlier, ook wel vlierbes of vlierstruik genoemd, en veel daarvan zijn waarschuwend van aard. Vroeger had elke boerderij zijn eigen vlierboom. Voor de Scandinavische bosvolken wordt de vlier beschouwd als een heilige boom, gewijd aan de godin en haar figuur als mevrouw Holle. In andere streken worden ze beschouwd als poorten naar het rijk van feeën en trollen en als toegang tot de voorouders.
De 'oude moeder' geeft graag een paar bloemen en vruchten aan degenen die er beleefd om vragen.
Maar wie takken afbreekt of verbrandt of een struik vernielt, moet volgens de legende rekening houden met een vloek. Of de struik nu een poort is naar de magische wereld of niet, de duistere verhalen hebben hun eigen betekenis.
De bloemen en vruchten smaken heerlijk en hebben geneeskrachtige eigenschappen, maar alle andere delen van de vlierbes zijn giftig. Tegenwoordig worden de geurige bloemen in de vroege zomer geplukt en verwerkt tot siroop, wijn, gelei van mousserende wijn of in beslag gedoopt en gefrituurd. De beren, die in de late zomer en herfst rijpen, smaken net zo heerlijk en zijn ook een traditioneel middel tegen verkoudheid. Vlierbloesems werden vroeger gebruikt om koorts te behandelen, maar tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor siropen en desserts. De bloemen passen echter ook goed bij hartige gerechten, probeer ze als vulling voor forel of in linzensalade of koolgroenten.
Je kunt ze ook drogen, mengen met zeezout en venkelzaad en gebruiken als specerij. Soms groeien de mooiste vruchten helemaal bovenaan de struiken, zodat je in de verleiding komt om de takken naar beneden te buigen om ze te oogsten, maar ze breken heel gemakkelijk.
Oude vlierstruik bij de Aspermühle
Als je geen vloek wilt riskeren, behandel ze dan voorzichtig. De vlier groeit als een grote struik of kleine boom. Oudere takken hebben een licht grijsbruine, diep gegroefde schors. Ze zijn hol en hebben een wattenachtig merg. Jonge scheuten zijn ruw en groen, de twijgen breken heel gemakkelijk, dus bij het verzamelen moeten ze voorzichtig gebogen worden.
Elk blad is tot 30 cm lang en bestaat uit 5 tot 7 blaadjes met getande randen, die in paren gerangschikt zijn.
De bittere bladeren zijn niet eetbaar, maar worden traditioneel gebruikt voor verzachtende zalven bij kneuzingen en verrekkingen. De kleine groene bloemknoppen groeien in grote bloemschermen op dunne stengels. Ze smaken naar tijm en zijn goed om in te maken. In de vroege zomer openen de roomwitte bloemen met gele meeldraden zich tot platte bloemschermen met een diameter van 10 tot 30 cm. Verzamel de bloemen als ze net open zijn en nog het aromatische stuifmeel dragen.
De bloemen hebben een antivirale en immuunversterkende werking en zijn bijzonder nuttig als thee bij koortsige verkoudheden. Vlierbessen zijn eerst groen, dan roodachtig en wanneer ze volledig rijp zijn, worden ze zwartachtig-paars. Hun sap is rijk aan anthocyaan en sterk gekleurd. De zaden zijn klein en hard. Ze versterken de vitaliteit en kracht.